Còn gọi là cây Lá mơ, Mơ tròn, Thúi dịt (Paedria foetida L.) thuộc họ Cà phê (Rubiaceae).
Mô tả: Dây leo bằng thân quấn. Lá mỏng, mọc đối, hình bầu dục hay thuôn, nhọn ở đỉnh, tròn hay hơi hình tim ở gốc, không lông, lá kèm 2 - 3mm. Hoa màu tím nhạt, không cuống, mọc thành xim dài đến 35cm ở kẽ lá. Quả gần hình tròn, hơi dẹt, có vỏ quả mỏng màu vàng; 2 nhân dẹp, có cánh vàng và phần giữa màu muối tiêu. Toàn dây khi vò ra có mùi thối.
Ta còn dùng loài Mơ leo (Paedria scandens (Lour.) Merr.) là loại dây leo có mùi hôi thối, thường có lông dày ở mặt dưới và quả tròn, chứa 2 nhân dẹp, đen đen. Một loài khác là Mơ lông (Paederia lanuginosa Wall.) là dây leo, có nhánh tròn, lá to có gốc hình tim, mặt dưới ửng đỏ, có lông mịn, hoa trắng miệng tím. Loại này thường được trồng làm gia vị.
Bộ phậm dùng: Lá.
Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang ở lùm bụi, hàng rào, gặp ở hầu khắp các tỉnh vùng đồng bằng. Cũng thường được trồng lấy lá làm gia vị và làm thuốc. Lá có thể thu hái quanh năm, tốt nhất là vào mùa xuân. Thường dùng tươi hay phơi khô.
Hoạt chất và tác dụng: Cây chứa một tinh dầu rất hăng mùi của bisunfua cacbon và 3 ancaloit của paederin.
Theo Y học cổ truyền, cây có vị nhạt đắng, hơi mặn, mùi hôi, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Thường dùng chữa lỵ trực trùng, chữa sôi bụng, ăn không tiêu, viêm dạ dày, viêm ruột. Còn dùng trị ho gió, ho khan, mệt, ít ngủ, thiếu sữa và dùng bó gãy xương.
Cách dùng: Lá tươi, thái nhỏ, trộn với trứng gà, bọc lá chuối đem hấp, nướng hoặc rán khô (không dùng mỡ), ăn làm 2 lần trong ngày, liên tiếp 2 - 3 ngày, mỗi ngày dùng 20 - 30g để chữa lỵ trực trùng. Có thể dùng lá khô sắc uống chữa các bệnh khác (ăn không tiêu, viêm dạ dày, viêm ruột, ho...). Kinh nghiệm dân gian dùng lá Mơ nhồi với bột gạo làm bánh gói lá chuối ăn cho bổ dạ dày, giúp ăn ngon. Dây Mơ giã với bột gạo nếp cho ít nước gạo nóng, đắp lên vú sau 1 giờ có sữa cho con bú. Bột dây Mơ cho thêm phèn chua (1/10) hòa với mật ong sền sệt, bôi miệng đẹn cho trẻ em.
Trích nguồn: CÂY THUỐC TRỊ BỆNH THÔNG DỤNG của PTS. Võ Văn Chi
Nhận xét
Đăng nhận xét