Còn gọi là rau Sam đắng, cây Ruột gà (Bacopa monnieri (L.) Wettat); Herpestis monnieri H.B.K.) thuộc họ Hoa mõm sói (scrophulariaceae).
Mô tả: Cây thảo, sống dai, thân nhẵn, mọc bò, mập, mang rễ dài 10 - 40cm, mang những cành mềm mọc đứng, không lông, rất đắng. Lá mọc đối, không cuống, thuôn, hình muỗng dài cỡ 1cm, gân chính hơi khó thấy. Hoa mọc riêng lẻ ở nách lá, có cuống dài 1cm 5 lá dài không đều, cao 5 - 6mm. 5 cánh hoa trắng gần bằng nhau, dính nhau ở dưới thành ống, 4 nhị. Nhụy có bầu không lông. Quả nang hình trứng, có mũi, nhẵn, có vòi tồn tai, nằm trong đài hoa, hạt nhiều, rất nhỏ.
Bộ phận dùng: Toàn cây.
Nơi sống và thu hái: Cây mọc hoang ở ven bờ ruộng bãi cỏ, đất cát ở đồng bằng. Thu hái toàn cây quanh năm rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô.
Hoạt chất và tác dụng: Toàn cây chứa nhiều ancaloit, chủ yếu là herpestin. Cây có vị đắng mát, được xem như là thuốc kích thích và chống co thắt. Thường dùng uống làm thuốc chữa ho, lợi tiểu và bổ thận, làm cho thoát khí, xuất hơi độc. Nhân dân ta thường dùng làm thuốc trị nhức mỏi, tê bại, bị té đánh; còn dùng thay vị rau Má trong toa căn bản xem như loại thuốc nhuận gan, bớt vàng da. Dùng ngoài tắm trị ghẻ.
Ở Ấn Độ, người ta dùng nó làm thuốc khai vị, giúp ăn ngon và làm thuốc lợi tiểu. Ở Xri-lan-ca toàn cây dùng làm thuốc xổ, đun nước nóng rửa chữa bệnh nhọt độc sưng ngoài da như da voi. Ở Trung Quốc, rau Đắng biển được xem như có tác dụng hạ nhiệt, giải độc, tiêu viêm, trừ thũng, được dùng trị xích, bạch lỵ (lỵ ra máu, mủ), mắt đỏ sưng đau, da sưng đỏ.
Cách dùng: Dùng làm rau ăn sống hay nấu chín ăn. Để làm thuốc liều dùng hàng ngày là 6 - 12g cây khô, dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài, nấu nước tắm trị ghẻ. Cây tươi, giã nát lấy nước, trộn với dầu hỏa, dùng xoa lên những chỗ đau nhức do tê thấp.
Nhận xét
Đăng nhận xét