Rau dệu - Alternanthera sessilis (L.) R. Br. ex Roem. et Schult, thuộc họ Rau dền - Amaranthaceae. Cây thảo mọc bò, dài 40-60cm, có thân phân nhánh nhiều, thường có màu hồng tía. Những cành sát đất có rễ ở các đốt. Lá mọc đối, hình mũi mác, nhọn hai đầu, dài 1-3cm, mép nguyên. Hoa nhỏ, màu trắng, không cuống, tập hợp rất nhiều thành bông gần hình tròn hay hình trứng ở nách lá. Quả nang ngắn.
Rau dệu phân bố ở các tỉnh miền nam Trung quốc, ở Inđônêxia, Lào, Campuchia và Việt nam. Thường gặp mọc hoang dại ở các bãi sông, ven đường đi, bờ ruộng ẩm khắp nơi.
Người ta hái các ngọn non về làm rau luộc ăn hay nấu canh ăn. Trong, 100g Rau dệu, có 89,3g nước; 4,5 protein; 1,9g glucid; 2,1g cellulose; 2,2g khoáng toàn phần; 98mg calcium; 22mg phosphor; 1,2mg sắt; 5,1mg carôten và 77mg vitamin C (Tài liệu của Cục quân nhu, 1971).
Rau dệu cũng được sử dụng làm thuốc. Để làm thuốc, người ta dùng toàn cây, thu hái vào mùa hạ, mùa thu rồi phơi khô. Cũng thường dùng tươi. Rau dệu có vị ngọt nhạt, tính mát, có tác dụng chống viêm, lọc máu, lợi tiểu, tiêu sưng, chống ngứa. Thường được chỉ định dùng trong các trường hợp:
1. Bệnh đường hộ hấp và khái huyết, viêm hầu; 2. Chảy máu cam; 3. Đau ruột thừa cấp, kiết lỵ; 4. Bệnh đường niệu đạo, giảm niệu.
Cũng dùng để chữa nổi hạch, tràng nhạc, hột xoài ở bẹn (uống trong, đắp ngoài). Dùng ngoài, điều trị viêm da, viêm mủ da, viêm vú, lở chàm, mẩn ngứa, eczema, nấm ngoài da. Liều dùng 15-30g dạng thuốc sắc. Hoặc dùng cây tươi 60-120g đâm lấy dịch dùng uống, hoặc giã đắp ngoài, hoặc đun nước tắm rửa.
Ở Trung quốc, người ta sử dựng một đơn thuốc chữa viêm ruột thừa cấp: Rau diệu tươi, Hoàng liên ô rô, Vương thái tô mỗi vị 30g, Bạch đàn đỏ l5g, cùng sắc uống.
Trích từ sách: Cây Rau Làm Thuốc
của PTS Võ Văn Chi
do NXB TH Đồng Tháp ấn hành
Nhận xét
Đăng nhận xét